วิหาระทานะคาถา

วิหาระทานะคาถา

สีตัง อุณหัง ปะฏิหันติ ตะโต วาฬะมิคานิ จะ
เสนาสนะย่อมป้องกันเย็นแลร้อน แลสัตว์ร้าย

สิริงสะเป จะ มะกะเส สิสิเร จาปิ วุฏฐิโย
งู ยุง ฝนที่ตั้งขึ้นในสิสิระฤดู

ตะโต วาตาตะโป โฆโร สัญชาโต ปะฏิหัญญะติ
ลมแลแดดอันกล้า เกิดแล้ว ย่อมบันเทาไป

เลนัตถัญจะ สุขัตถัญจะ ฌายิตุง จะ วิปัสสิตุง
วิหาระทานัง สังฆัสสะ อัคคัง พุทเธหิ วัณณิตัง
การถวายวิหารแก่สงฆ์ เพื่อเร้นอยู่ เพื่อความสุข 
เพื่อเพ่งพิจารณา แลเพื่อเห็นแจ้ง 
พระพุทธเจ้าทรงสรรเสริญว่าเป็นทานเลิศ

ตัส๎มา หิ ปัณฑิโต โปโส สัมปัสสัง อัตถะมัตตะโน
เพราะเหตุนั้นแลบุรุษบัณฑิต เมื่อเล็งเห็นประโยชน์ตน

วิหาเร การะเย รัมเม วาสะเยตถะ พะหุสสุเต
พึงสร้างวิหารอันรื่นรมย์ ให้ภิกษุทั้งหลายผู้เป็นพหูสูตรอยู่เถิด

เตสัง อันนัญจะ ปานัญจะ วัตถะเสนาสะนานิ จะ
ทะเทยยะ อุชุภูเตสุ วิปปะสันเนนะ เจตะสา
อนึ่งพึงถวายข้าวน้ำผ้าเสนาสนะแก่ท่านเหล่านั้น 
ด้วยน้ำใจอันเลื่อมใสในท่านผู้ซื่อตรง

เต ตัสสะ ธัมมัง เทเสนติ สัพพะทุกขาปะนูทะนัง
ยัง โส ธัมมะมิธัญญายะ ปะรินิพพาตะยะนาสะโวติ ฯ
เขารู้ธรรมอันใดในโลกนี้แล้ว จะเป็นผู้ไม่มีอาสวะปรินิพพาน 
ท่านย่อมแสดงธรรมนั้นอันเป็นเครื่องบันเทาทุกข์ทั้งปวงแก่เขาดังนี้.

อาทิยะสุตตะคาถา

อาทิยะสุตตะคาถา

ภุตตา โภคา ภะฏา ภัจจา วิติณณา อาปะทาสุ เม
โภคะทั้งหลายเราได้บริโภคแล้ว บุคคลทั้งหลายที่ควรเลี้ยง
เราได้เลี้ยงแล้ว อันตรายทั้งหลาย เราได้ข้ามพ้นไปแล้ว
อุทธัคคา ทักขิณา ทินนา อะโถ ปัญจะ พะลี กะตา
ทักษิณาที่เจริญผล เราได้ให้แล้ว อนึ่งพลีห้าเราได้ทำแล้ว
อุปัฏฐิตา สีละวันโต สัญญะตา พรัหมะจาริโน
ท่านผู้มีศิลสำรวมแล้วประพฤติพรหมจรรย์ เราได้บำรุงแล้ว
ยะทัตถั ง โภคะมิจเฉยยะ ปัณฑิโต ฆะระมาวะสัง
บัณฑิตผู้ครองเรือน ปรารถนาโภคะเพื่อประโยชน์อันใด
โส เม อัตโถ อะนุปปัตโต กะตัง อะนะนุตาปิยัง
ประโยชน์นั้นเราได้บรรลุแล้ว กรรมไม่เป็นที่ตั้งแห่ง
ความเดือดร้อนภายหลัง เราได้ทำแล้ว
เอตัง อะนุสสะรัง มัจโจ อะริยะธัมเม ฐิโต นะโร
นรชนผู้จะต้องตายเมื่อตามระลึกถึงคุณข้อนี้อยู่
ย่อมเป็นผู้ตั้งอยู่ในอริยธรรม
อิเธวะ นัง ปะสังสันติ เปจจะ สัคเค ปะโมทะตีติ
เทวดาแลมนุษย์ทั้งหลายย่อมสรรเสริญนรชนนั้น ในโลกนี้
นรชนนั้น ละโลกนี้ไปแล้ว ย่อมบันเทิงในสวรรค์ดังนี้.

เทวะตาภิสัมมันตะนะคาถา

เทวะตาภิสัมมันตะนะคาถา

  ยานีธะ    ภูตานิ    สะมาคะตานิ
                   ภุมมานิ    วา    ยานิ    วะ    อันตะลิกเข
                   สัพเพ    วะ    ภูตา    สุมะนา    ภะวันตุ
                   อะโถปิ    สักกัจจะ    สุณันตุ    ภาสิตัง
                   สุภาสิตัง    กิญจิปิ    โว    ภะเณมุ
                   ปุญเญ    สะตุปปาทะกะรัง    อะปาปัง
                   ธัมมูปะเทสัง    อะนุการะกานัง
                   ตัสมา    หิ    ภูตานิ    สะเมนตุ    สัพเพ
                   เมตตัง    กะโรถะ    มานุสิยา    ปะชายะ
                   ภูเตสุ    พาฬหัง    กะตะภัตติกายะ
                   ทิวา    จะ    รัตโต    จะ    หะรันติ    เย    พะลิง
                   ปัจโจปะการัง    อะภิกังขะมานา
                   เต    โข    มะนุสสา    ตะนุกานุภาวา
                   ภูตา    วิเสเสนะ    มะหิทธิกา    จะ
                   อะทิสสะมานา    มะนุเชหิ    ญาตา
                   ตัสมา    หิ    เน    รักขะถะ    อัปปะมัตตาฯ

คำแปล    
หมู่ภูตเหล่าใดที่เป็นภุมเทวดาก็ดี    เหล่าใดสถิตแล้วในอากาศ ก็ดี  บรรดาที่มาประชุมกันแล้วในที่นี้    ขอหมู่ภูตเหล่านั้นทั้งหมดจงเป็นผู้มีจิตโสมนัส    อนึ่ง  ขอท่านจงฟังภาษิตโดยเคารพ    เราจะกล่าวสุภาษิตแม้บางประการแก่ท่านทั้งหลาย    ไม่เป็นบาปเป็นเครื่องทำความเตือนสติในบุญ    เป็นอุบายเครื่องแนะนำอันชอบธรรมของบุคคลผู้กระทำตาม  ทั้งหลาย     เพราะเหตุนั้นแลหมู่ภูตทั้งปวงจงฟังเถิด    ท่านทั้งหลายจงมีไมตรีจิตในหมู่สัตว์มนุษยชาติ  ผู้มีภักดีอันทำแล้ว  มั่นในหมู่ภูต  มนุษย์ทั้งหลายเหล่าใด  กระทำพลีกรรมทั้งในกลางวันหรือกลางคืน  ด้วยมุ่งหวัง   ความอุดหนุนตอบแทน  มนุษย์ทั้งหลายเหล่านั้นเป็นผู้มีอานุภาพน้อย  ส่วนภูตทั้งหลายเป็นผู้มีฤทธิ์มากด้วยประการต่างๆ เป็นพวกอทิสสมานกาย  ที่มนุษย์ทั้งหลายรู้จัก  เพราะเหตุนั้น  ท่านทั้งหลายจงเป็นผู้ไม่ประมาท    รักษามนุษย์เหล่านั้นเถิด

เทวะตาทิสสะทักขิณานุโมทะนาคาถา

เทวะตาทิสสะทักขิณานุโมทะนาคาถา

              ยัสมิง    ปะเทเส    กัปเปติ                          วาสัง    ปัณฑิตะชาติโย
             สีละวันเตตถะ    โภเชตวา                       สัญญะเต    พรัหมะจาริโน
             ยา    ตัตถะ    เทวะตา    อาสุง                   ตาสัง    ทักขิณะมาทิเส
             ตา    ปูชิตา    ปูชะยันติ                             มานิตา    มานะยันติ    นัง
             ตะโต    นัง    อะนุกัมปันติ                       มาตา    ปุตตังวะ    โอระสัง
             เทวะตานุกัมปิโต    โปโส                        สะทา    ภัทรานิ    ปัสสะติ  ฯ
คำแปล 
                   บัณฑิตชาติ    อยู่ในประเทศสถานที่ใด  พึงเชิญเหล่าท่านที่มีศีลสำรวมระวังประพฤติพรหมจรรย์มาเลี้ยงดูกันในที่นั้น   เทพดาเหล่าใด  สถิตในที่นั้น  ควรอุทิศทักษิณาทานเพื่อเทพดาเหล่านั้นด้วย    เทพดาที่ได้รับการบูชาแล้ว   ย่อมบูชาเขาตอบบ้าง  ที่ได้รับการสักการะแล้ว  ย่อมสักการะเขาตอบบ้าง    แต่นั้นเทวดาย่อมอนุเคราะห์เขา  ประหนึ่งมารดาอนุเคราะห์บุตรที่เกิดจากอก  บุรุษได้อาศัยเทพดาอนุเคราะห์แล้ว  ย่อมเห็นกิจการอันเจริญขึ้นทุกเมื่อ.

อาฏานาฏิยะปะริตตัง(ย่อ)

อาฏานาฏิยะปะริตตัง(ย่อ)

สัพพะโรคะวินิมุตโต                                              สัพพะสันตาปะวัชชิโต

สัพพะเวระมะติกกันโต                                          นิพพุโต  จะ  ตุวัง  ภะวะฯ

สัพพีติโย  วิวัชชันตุ                                                 สัพพะโรโค  วินัสสะตุ

มา  เต  ภะวัตวันตะราโย                                         สุขี  ทีฆายุโก  ภะวะ

อะภิวาทะนะสีลิสสะ                                              นิจจัง  วุฑฒาปะจายิโน

จัตตาโร  ธัมมา  วัฑฒันติ                                        อายุ  วัณโณ  สุขัง  พะลัง

อาฏานาฏิยปริตรนี้ เป็นคาถาที่ท้าวจาตุมมหาราช ผูกขึ้น เพื่อใช้เป็นเครื่องป้องกันเหล่าอมนุษย์บา­งพวก ที่ไม่หวังดีต่อพระสงฆ์สาวกของพระพุทธองค์ ที่ไปบำเพ็ญสมณธรรมอยู่ตามป่าเขา ลำเนาไพร เมื่อไม่มีอะไรป้องกันเหล่าอมนุษย์ที่ไม่เ­ลื่อมใส ก็จะรบกวน เบียดเบียน ทำให้เกิดความลำบาก ท้าวมหาราชจึงได้แสดงเครื่องป้องกันรักษาช­ื่ออาฏานาฏิยรักษ์ นี้ไว้
อาฏานาฏิยรักษ์นี้ มีอานุภาพ ๒ ประการ คือ (๑) มีอานุภาพในการทำให้อมนุษย์ที่ไม่เลื่อมใส ให้เกิดความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา (๒) มีอานุภาพในการคุ้มครองป้องกันไม่ให้อมนุษ­ย์ที่ไม่เลื่อมใส
จับต้องสิงสู่ เบียดเบียน ประทุษร้าย ทา ให้ได้รับความลำบากเดือดร้อน
สำหรับอาฏานาฎิยปริตร ที่พระสงฆ์ใช้สวดในปัจจุบันเป็นบทย่อ ที่บูรพาจารย์ได้นำเอาคาถานมัสการพระพุทธเ­จ้าในอดีตที่ท้าวเวสสุวัณ แสดงไว้เฉพาะพระพักตร์พระพุทธองค์ มาอ้างเป็นสัจกิริยา ให้เกิดเป็นอานุภาพในการคุ้มครอง ป้องกัน รักษา ตามคา ของท้าวจตุโลกบาล ถ้าอมนุษย์ตนใด เบียดเบียนผู ้ที่เจริญอาฏานาฏิยปริตรให้ได้รับ ความลำบาก อมนุษย์ตนนั้น ก็จะได้รับการลงโทษ จากเหล่าเทพทั้งหลาย

อัคคัปปะสาทะสุตตะคาถา

อัคคัปปะสาทะสุตตะคาถา

อัคคะโต   เว  ปะสันนานัง                                      อัคคัง  ธัมมัง  วิชานะตัง

อัคเค  พุทเธ  ปะสันนานัง                                       ทักขิเณยเย   อะนุตตะเร

อัคเค  ธัมเม   ปะสันนานัง                                       วิราคูปะสะเม  สุเข

อัคเค  สังเฆ  ปะสันนานัง                                       ปุญญักเขตเต  อะนุตตะเร

อัคคัสํมิง  ทานัง  ทะทะตัง                                      อัคคัง  ปุญญัง  ปะวัฑฒะติ

อัคคัง  อายุ  จะ  วัณโณ  จะ                                     ยะโส  กิตติ  สุขัง  พะลัง

อัคคัสสะ  ทาตา  เมธาวี                                           อัคคะธัมมะสะหาหิโต

เทวะภูโต  มะนุสโส  วา                                          อัคคัปปัตโต   ปะโมทะตีติฯ

คำแปล

อัคคัปปะสาทะสุตตะคาถาแปล

        อัคคะโต  เว  ปะสันนานัง  อัคคัง  ธัมมัง  วิชานะตัง  

เมื่อบุคคลรู้จักธรรมอันเลิศ  เลื่อมใสแล้วโดยความเป็นของเลิศ

 อัคเค  พุทเธ ปะสันนานัง

เลื่อมใสแล้วในพระพุทธเจ้าผู้เลิศ

ทักขิเณยเย  อะนุตตะเร

ซึ่งเป็นทักษิไณยบุคคลอันเยี่ยมยอด 

อัคเค  ธัมเม  ปะสันนานัง 

เลื่อมใสแล้ว  ในพระธรรมอันเลิศ 

วิราคูปะสะเม  สุเข 

ซึ่งเป็นธรรมปราศจากราคะแลสงบ

รำงับเป็นสุข  อัคเค  สังเฆ  ปะสันนานัง

เลื่อมใสแล้วในพระสงฆ์ผู้เลิศ 

ปุญญักเขตเต  อะนุตตะเร 

ซึ่งเป็นบุญเขตอย่างยอด

อัคคัสมิง  ทานัง  ทะทะตัง

 ถวายทานในท่านผู้เลิศนั้น 

อัคคัง  ปุญญัง  ปะวัฑฒะติ 

บุญที่เลิศก็ย่อมเจริญ

 อัคคัง  อายุ  จะ วัณโณ  จะ อายุ  วรรณะ  ที่เลิศ  ยะโส  กิตติ  สุขัง พะลัง

 แลยศเกียรติคุณ  สุขะ  พละ  ที่เลิศย่อมเจริญ 

อัคคัสสะ  ทาตา  เมธาวี อัคคะธัมมะสะมาหิโต 

ผู้มีปัญญาตั้งมั่นในธรรมอันเลิศแล้ว  ให้ทานแก่  ท่านผู้เป็นบุญเขตอันเลิศ

เทวะภูโต  มะนุสโส  วา

จะไปเกิดเป็นเทพดาหรือไปเกิดเป็นมนุษย์ก็ตาม 

อัคคัปปัตโต  ปะโมทะตีติ 

ย่อมถึงความเป็นผู้เลิศบันเทิงอยู่ ดังนี้แล

ติโรกุฑฑะกัณฑะปัจฉิมภาค

ติโรกุฑฑะกัณฑะปัจฉิมภาค

อะทาสิ  เม  อะกาสิ  เม                                            ญาติมิตตา  สะขา  จะ เม

เปตานัง  ทักขิณัง  ทัชชา                                         ปุพเพ  กะตะมะนุสสะรัง

นะ  หิ  รุณณัง  วา  โสโก  วา                                   ยา  วัญญา  ปะริเทวะนา

นะ  ตัง  เปตานะมัตถายะ                                        เอวัง  ติฎฐันติ  ญาตะโย

อะยัญจะ   โข  ทักขิณา  ทินนา                               สังฆัมหิ  สุปะติฎฐิตา

ทีฆะรัตตัง  หิตายัสสะ                                             ฐานะโส  อุปะกัปปะติ

                        โส  ญาติธัมโม   จะ  อะยัง   นิทัสสิโต

                        เปตานะ  ปูชา  จะ  กะตา  อุฬารา

                        พะลัญจะ  ภิกขูนะมะนุปปะทินนัง

                        ตุมเหหิ  ปุญญัง  ปะสุตัง   อะนัปปะกันติฯ  

แปล

อะทาสิ เม  อะกาสิ เม  ญาติมิตตา  สะขา จะ เม

 บุคคลมาระลึกอุปการะอันท่านได้ทำแก่ตนในกาลก่อนว่า  ผู้นี้ได้ให้สิ่งนี้แก่เรา  ผู้นี้

ได้ทำกิจนี้ของเรา ผู้นี้เป็นญาติ  เป็นมิตร เป็นเพื่อนของเรา  ดังนี้                             เปตานัง  ทักขิณัง  ทัชชา  ปุพเพ  กะตะมะนุสสะรัง 

ก็ควรให้ทักษิณาทาน  เพื่อผู้ที่ละโลกนี้ไปแล้ว 

นะ หิ  รุณณัง  วา โสโก  วา ยาวัญญา  ปะริเทวะนา

 การร้องไห้ก็ดี  การเศร้าโศกก็ดี  หรือการร่ำไรรำพันอย่างอื่นก็ดี  บุคคลไม่

 ควรทำทีเดียว  นะตัง  เปตานะมัตถายะ  เพราะว่าการร้องไห้เป็นต้นนั้น

  ไม่เป็นประโยชน์แก่ญาติทั้งหลายผู้ละโลกนี้ไปแล้ว

 เอวัง  ติฏฐันติ  ญาตะโย

ญาติทั้งหลายย่อมตั้งอยู่อย่างนั้น 

อะยัญจะ โข  ทักขิณา  ทินนา 

ก็ทักษิณานุปทานนี้แล อันท่านให้แล้ว

สังฆัมหิ  สุปะติฏฐิตา 

ประดิษฐานไว้ดีแล้วใน

สงฆ์  ทีฆะรัตตัง  หิตายัสสะ ฐานะโส อุปะกัปปะติ 

ย่อมสำเร็จประโยชน์

เกื้อกูลแก่ผู้ละโลกนี้ไปแล้วนั้นตลอดกาลนาน  ตามฐานะ

โส  ญาติธัมโมจะ อะยัง  นิทัสสิโต

 ญาติธรรมนี้นั้น  ท่านได้แสดงให้ปรากฏแล้ว

เปตานะ  ปูชา  จะ กะตา  อุฬารา

 แลบูชาอันยิ่ง  ท่านก็ได้ทำแล้ว  แก่ญาติทั้งหลายผู้ละโลกนี้ไปแล้ว 

พะลัญจะ ภิกขูนะมะนุปปะทินนัง

 กำลังแห่งภิกษุทั้งหลาย  ชื่อว่าท่านได้เพิ่มให้แล้วด้วย 

ตุมเหหิ  ปุญญัง  ปะสุตัง  อะนัปปะกันติ

บุญไม่น้อย  ท่านได้ขวนขวายแล้ว ดังนี้แล.

กาละทานะสุตตะคาถา

กาละทานะสุตตะคาถา

กาเล  ทะทันติ  สะปัญญา                                        วะทัญญู   วีตะมัจฉะรา

กาเลนะ  ทินนัง  อะริเยสุ                                         อุชุภูเตสุ  ตาทิสุ

วิปปะสันนะมะนา  ตัสสะ                                      วิปุลา  โหติ  ทักขิณา

เย  ตัตถะ  อะนุโมทันติ                                            เวยยาวัจจัง  กะโรนติ  วา

นะ  เตนะ  ทักขิณา  โอนา                                       เตปิ  ปุญญัสสะ  ภาคิโน

ตัสํมา  ทะเท  อัปปะวานะจิตโต                            ยัตถะ  ทินนัง  มะหัปผะลัง

ปุญญานิ   ปะระโลกัสํมิง                                        ปะติฎฐา  โหนติ  ปาณินันติฯ

แปล

ทายกทั้งหลายเหล่าใด, เป็นผู้มีปัญญามีปรกติรู้จักคำพูด ปราศจากตระหนี่ มีใจเลื่อมใสแล้วในพระอริยะเจ้าทั้งหลาย ซึ่งเป็นผู้ตรงคงที่, บริจาคทานทำให้เป็นของที่ตนถวายโดยกาลนิยมในกาลสมัย, 
ทักษิณาของทายกนั้นเป็นคุณสมบัติ มีผลไพบูลย์  ชนทั้งหลายเหล่าใดอนุโมทนา หรือช่วยกระทำการขวนขวายในทานนั้น  ทักษิณาทานของเขามิได้บกพร่องไป ด้วยเหตุนั้น 
ชนทั้งหลายแม้เหล่านั้นย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งบุญนั้นด้วย  เหตุนั้น ทายกควรเป็นผู้มีจิตไม่ท้อถอย, ให้ในที่ใดมีผลมากควรให้ในที่นั้น บุญย่อมเป็นที่พึ่งอาศัยของสัตว์ทั้งหลายในโลกหน้า ฉะนี้

เกณิยานุโมทะนาคาถา

เกณิยานุโมทะนาคาถา

อัคคิหุตตัง  มุขา  ยัญญา                                          สาวิตติ   ฉันทะโส   มุขัง

ราชา  มุขัง  มะนุสสานัง                                          นะทีนัง  สาคะโร  มุขัง

นักขัตตานัง  มุขัง  จันโท                                        อาทิจโจ  ตะปะตัง  มุขัง

ปุญญะมากังขะมานานัง                                          สังโฆ  เว  ยะชะตัง  มุขังฯ

ภะณิสสามะ  มะยัง  คาถา                                       กาละทานัปปะทีปิกา

เอตา  สุณันตุ  สักกัจจัง                                           ทายะกา  ปุญญะกามิโน ฯ

หมายเหตุ  

แบบนี้  นำ  กาละทานะสุตตะคาถา  ถ้านำ  วิหาระทานะคาถาเปลี่ยนที่ขีดเส้นใต้เป็น  วิหาระทานะทีปิกา

คำแปล

ยัญทั้งหลาย มีการบูชาไฟเป็นหัวหน้า (เป็นใหญ่, เป็นสิ่งเหนือกว่า)สาวิตติฉันท์ เป็นประมุขแห่งฉันทศาสตร์,
พระมหาราช เป็นประมุขแห่งมนุษย์นิกร, สมุทรสาคร เป็นประุมุขแห่งแม่น้ำทั้งปวง,
ดวงจันทร์เป็นประมุขแห่งดาวนักษัตรฤกษ์, ดวงอาทิตย์ เป็นประมุขแห่งของที่มีแสงร้อนทั้งหลาย ฉันใด
สงฆ์ย่อมเป็นประมุขแห่งทายกผู้หวังบุญบำเพ็บทาน ฉันนั้นฯ 
เราจักกล่าวคาุถา แสดงอานิสงส์การให้ตามกาล,
แสดงอานิสงส์การให้ที่อยู่ ขอทายกทั้งหลาย ผู้ต้องการบุญ จงตั้งใจฟังคาถาเหล่านี้เถิดฯ 


๑)ตั้งพัด 
๒)สัพพี 
๓)หัวหน้าสงฆ์นำรูปเดี่ยว *เกณิยานุโมทนาคาถา 
๔)รูปที่สองรับ กาลทานสุตตคาถา (กาเล)ถ้าไม่ใช่วิหารหรือ
๔.๑) กรณีถวาย โบสถ์ วิหาร ฯลฯ จึงเปลี่ยนใช้ วิหารทานคาถา 
๔.๒) หัวหน้าสงฆ์นั่นเองต้องทราบว่า เป็น วิหาร จึงเปลี่ยน ท่อน
กาละทานัปปะทีปิกา เป็น วิหารทานะทีปิกา 
๕)หัวหน้าสงฆ์ถวายอดิเรก 
๖)รูปที่สองนำรับ ภวตุ สพฺพมงฺคลํ ฯลฯ พร้อมกัน เป็นอันเสร็จพิธี น้อมถวายวิสัชชนา